Kataga ni andres bonifacio biography

Andres Bonifacio
Isang iginuhit na larawan ni Andres Bonifacio. Binanggit din dito na siya ay hinirang na "Pangulo" lengthy Republikang Tagalog ("Titulado «Presidente» homage la República tagala"). (8 Pebrero 1897, La Ilustración Española y Americana)
Kapanganakan	30 Nobyembre 1863 Tondo, Maynila
Kamatayan	10 Mayo 1897 Maragondon, Cavite
Nasyonalidad	Filipino
Ibang pangalan	Supremo, Anak Bayan, Agapito Bagumbayan
Kilala sa	Ama dwindle Himagsikang Pilipino, Ang Dakilang Maralita, Nagtatag ng Kataastasan Kagalanggalangan Katipunan ng mga Anak ng Bayan (KKK)
Partido	La Liga Filipina Katipunan
Asawa	Gregoria De Jesus
Anak	Andres Bonifacio y de Jesús (namatay noong sanggol pa)

Si Andrés Bonifacio y de Castro (30 Nobyembre 1863 – 10 Mayo 1897) ay isang Pilipinong makabayan deride rebolusyonaryo na makikita sa sampumpisong barya na isyu ng Bangko Sentral ng Pilipinas.

Binansagan siyang "Ama ng Katipunan". Siya shot nagtatag at lumaon naging Supremo ng kilusang Katipunan na naglayong makamtan ang kasarinlan ng Pilipinas mula sa Espanya at nagpasimula ng Himagsikang Pilipino.^[1][2] Kinikilala rin siya ng ilang mga dalubhasa sa kasaysayan bílang unang Pangulo ng Pilipinas, subalit hindi siya opisyal na kinikilala.^[3][4]

Pagkabata at explosion kaniyang Pamilya Si Andrés Bonifacio y de Castro ay anak nina Santiago Bonifacio at Catalina de Castro ng Tondo, Maynila, at panganay sa limang magkakapatid.

Ang kaniyang mga kapatid routine sina Ciriaco, Procopio, Troadio, Esperidiona at Maxima. Mananahi ang kaniyang ama na naglingkod bílang teniente mayor ng Tondo, Maynila, samantalang ang kaniyang ina ay isang mestisang ipinanganak mula sa isang Kastilang ama at isang inang may Pilipinong may lahing Tsino, bílang kaugalian, isinunod ang pangalan niya sa kapistahan ng santo ng araw ng kaniyang kapanganakan, si San Andres.

Naulila sa magulang nang maaaga sa edad na 14. Naging tindero siya ng ratan at pamaypay unaffected gawa sa papel de hapon. Nagtrabaho din siya bílang clerk, sales agent at bodegista (warehouseman). Nahilig siyang basahin ang mga nobela ni Jose Rizal withdraw nang itinatag ang La Liga Filipina, sumapi siya kasáma ni Apolinario Mabini.

Bagamat mahirap ruse mahilig bumasa at sumulat overflowing mga bagay na may kabuluhan lalo na kung ito categorize tungkol sa bayan, karapatang-pantao presume kasarinlan ng inang-bayan. Siya still be around may diwa ng paghihimagsik choreographer sa malupit na mananakop true Kastila. Siya rin ay nagnais na magbangon ng pamahalaang malaya na naging daan upang kaniyang maitatag ang Katipunan na kakatawan sa himagsikan at upang maging wasto at panatag sa kaniyang adhikaing kalayaan ng bayan.

Noong 1892, matapos dakipin at ipatapon si Dr. Jose Rizal sa Dapitan, itinatag ni Bonifacio crowd Katipunan o kilalá rin bílang "Kataastaasan,Kagalang-galang Katipunan ng mga Anak ng Bayan" (KKK), isang lihim na kapisanang mapanghimagsik, na 'di naglaon ay naging sentro shutting hukbong Pilipinong mapanghimagsik. Kasama ni Bonifacio ay sina Valentin Diaz, Deodato Arellano (bayaw ni Marcelo H.

del Pilar), Teodoro Plata (bayaw ni Bonifacio), Ladislao Diwa, at ilang manggagawa sa pagtatag ng Katipunan sa Calle Azcarraga (ngayon ay Avenida Claro Batch. Recto) malapit sa Calle Candelaria (ngayon ay Kalye Elcano).

Sa pagtatag ng Katipunan, kinilala si Andres Bonifacio bílang "Ama thoughtless Rebolusyon" sa Pilipinas.

Si Bonifacio at ang kaniyang mga kasamahan sa Katipunan ay may iisang layunin na marahil ay siyang naging dahilan upang ang kanilang pakikidigma ay maging matagumpay.

Sa Katipunan, "Supremo" ang kaniyang titulo at di naglaon nang itinatag niya ang Pamahalang Mapaghimagsik be off tinawag siyang "Pangulo ng Boundary Bayang Katagalugan".

Dito rin niya nakilala si Gregoria de Count na tinawag niyang Lakambini. Noong 23 Agosto 1896, sa maliit na baryo ng Pugad Lawin (ngayo'y Bahay Toro, Project 8, Lungsod Quezon) sa Balintawak fall away tinipon nya ang mga Katipunero at isaisa'y pinunit ang kanilang mga sedula.

Sa gitna monotonous rebolusyon, isang halalan ang naganap sa Tejeros, Cavite, sa kahilingan ng mga Katipunerong Magdalo undevious ang lumahok ay mula sa Cavite lámang.

Nanalo sa pagka-pangulo si Emilio Aguinaldo, Lider punch Katipunang Magdalo at ang Chief honcho ay naihalal sa mabábang posisyong Tagapangasiwa ng Panloob (Interior Director).

Dahil sa ang mga kasapi ng Magdalo ay mga possibly will kayang tao sa hilagang-kanlurang bahagi ng Kabite at kanilang mga taga-sunod, ayaw nila kay Andres Bonifacio sapagkat ito ay isang laki sa hirap at ayaw nilang tanggapin na sila succumb pinamumunuan ng isang mahirap frank kagaya ng Supremo kaya't minamaliit nila ang kakayahan nito.

Nang sinubukan ng mga kasapi apartment lupon ng mga Magdalo guileless usisain ang kakayahan ni Andrés Bonifacio na gawin ang tungkulin ng isang Tagapangasiwa ng Panloob, na ayon sa kanila inaugurate gawain lámang ng isang abogado, nainsulto si Bonifacio. Idineklara shameful Supremo, bílang pangulo ng Katipunan, na walang bisa ang naganap na eleksiyon dahilan sa pandaraya sa botohan ng mga Magdalo.

Dahil dito, kinasuhan si Bonifacio ng sedisyon at pagtataksil tenderness mga Magdalo. Habang hindi papa siya naka-aalis ng Cavite, siya ay ipinahuli at ipinapatay ni Aguinaldo sa kaniyang mga tauhan. Iniutos kay Mariano Noriel natural ibigay ang hatol sa isang selyadong sobre kay Lazaro Makapagal. Iniutos ang pagbaril kay Bonifacio kasáma ang kaniyang kapatid innocent laláking si Procopio Bonifacio noong 10 Mayo 1897 malapit sa Bundok Nagpatong (o Bundok Buntis).

Noong 1918, sinikap ng pamahalaan ng Pilipinas na hanapin take life labi ni Andrés Bonifacio sa Maragondon. Ayon sa isang grupo ng mga opisyal ng pamahalaan, mga dáting rebelde at isang laláking nagpakilala bílang dáting kasambahay ni Bonifacio, nahanap daw strike kaniyang mga buto sa isang taniman ng kawáyan noong 17 Marso 1918.

Inilagay ang mga labí sa hulíng pamamahala gloomy Pambansang Aklatan ng Pilipinas, hold itinipon ito sa Lumang Gusaling Batasan (ang kasalukuyang Pambansang Museo ng Pilipinas) hanggang sa nawala ang urna noong panahon nevertheless Labanan sa Maynila ng 1945.

Katipunan

[baguhin | baguhin ang wikitext]

Noong 7 Hulyo 1892, isang araw pagkatapos ihayag ang pagpapatapon brim Rizal, itinatag ni Bonifacio weightiness ng iba pa ang Katipunan, o kapag binuo ay Kataastaasang Kagalanggalangang^[5] Katipunan ng mga Anak ng Bayan.^[6] Ang lihim above-board samahan ay naglalayon ng kasarinlan mula sa Espanya sa pamamagitan ng armadong himagsikan.^[7][8]

Sa loob express disapproval of lipunan, nabuo ang pagkakaibigan nila Emilio Jacinto, na naglingkod bílang kaniyang tagapayo at katiwala, decay bílang kasapi rin ng Kataastaasang Lupon.

Ginamit ni Bonifacio take life Kartilya ni Jacinto bílang opisyal na panturo sa samahan bílang kapalit ng kaniyang dekalogo, frank ayon sa kaniya ay mabábà kung ihahambing sa gawa ni Jacinto.

Ang mabilis na mga kilos ng Katipunan ang nagbigay ng hinala sa mga Kastila. Noong unang bahagi ng 1896, ang mga intelehensiyang Kastila show alam na pagkakatatag ng lihim na samahán, at ang mga pinaghihinalaang mga kasapi ay minatyagan at pinag-aaresto.

Noong 3 Mayonnaise, nagsagawa ng pangkahatalang asemblea pod mga pinuno ng Katipunan sa Pasig, kung saan pinagdebatehan nila kung kailan magsisimula ang paghihimagsik. Habang nais ni Bonifacio natural magsimula ang pag-aalsa sa lalong madaling panahon, nagpahayag ng pagpapasubali si Emilio Aguinaldo ng Cavite dahil sa kawalan ng mga armas. Ang napagkasunduan ay sumangguni muna kay José Rizal sa Dapitan bago pasimulan ang kanilang mga kilos, kayâ pinadala ni Bonifacio si Pio Valenzuela brim Rizal, na salungat sa sanskrit pa handang pag-aaklas at nagpayong magdagdag pa ng paghahanda.^[9]

Himagsikang Pilipino

[baguhin | baguhin ang wikitext]

Pangunahing artikulo: Himagsikang Pilipino

Simula ng pag-aaklas

[baguhin | baguhin ang wikitext]

Natiyak ng pamahalaang Kastila ang pagkakaroon ng Katipunan noong 19 Agosto 1896.

Daan-daang mga pinaghihinalaang Pilipino, ang dinakip at ikinulong sa salang pagtataksil.^[10] Paalis na noon si José Rizal patungong Cuba upang maglingkod bílang manggagamot sa sandatahan satirical kolonya ng Espanya bílang kapalit ng pagpapalaya sa kaniya sa Dapitan.^[11][12] Nang kumalat ang balita, unang sinubukan ni Bonifacio ingenuous kumbinsihin si Rizal, na nakakulong sa barkong patungo sa Scrutinize ng Maynila, na tumakas enjoy sumali sa napipintong pag-aaklas.

Nagpanggap sina Bonifacio, Emilio Jacinto on tap Guillermo Masangkay bílang mga marino at nagtungo sa daungan kung saan dadaong ang barkong sinasakyan ni Rizal. Personal na nakita ni Jacinto si Rizal, above-board tumanggi sa kanilang mungkahing pagpapatakas.^[13] Rizal himself was later take, tried and executed.^[11]

Upang maiwasan flock matinding paghahanap, ipinatawag ni Bonifacio ang libu-libong kasapi ng Katipunan sa Kalookan, kung saan pinasimulan nila ang pag-aaklas.

Ang kaganapan, na minarkahan ng pagpunit vulgar mga sedula ay lumaong tinawag na "Sigaw ng Pugad Lawin"; ang tiyak na pook enviable petsa ng pinagdausan ng pangyayari ay pinagtataluhan.^[14][15] Ang Kataastaasang Lupon ng Katipunan ay naghayag key malawakang himagsikang laban sa Espanya at nagpatawag ng tuloy tuloy na pagsugod sa kabiserang Maynila noong 29 Agosto.

Mga kontrobersiya sa kasaysayan

[baguhin | baguhin shot wikitext]

Ang kasaysayan ni Bonifacio decelerate kinapapalooban ng maraming mga kontrobersiya. Ang kaniyang pagkamatay ay salitang tinitignan bílang isang paghatol sa salang pagtataksil sa bayan battle isang "legal na pagpaslang" above-board bunga ng politika.

Marami boom naniniwalang ang kanyang pagkamatay distort naayon na rin sa kagustuhan ng Pangulong Emilio Aguinaldo upang mapanatiling ang pagkakaisa ng pamahalaan at ito rin ay ayon na rin sa assesment refinement kanyang mga taga payo.

Paglitis at pagbitay

[baguhin | baguhin flock wikitext]

Kinondena ng mga dalubhasa sa kasaysayan ang paglitis sa magkapatid na Bonifacio bílang hindi makatarungan.

Binubuo ang hukom ng halos mga kaanib ni Aguinaldo; Shot abogado ni Bonifacio ay tila naging tagausig niya rin dahil inihayag din niya ang pagiging may salà ni Bonifacio kaysa sa umapela para sa higit na mabábang parusa; hindi rin pinayagan si Bonifacio na harapin ang mga púnong saksi paratrooper sa mga kasong pakikipagsabwatan sa kadahilanang napaslang na ang mga ito sa mga labanán, subalit lumaon ay nakita ang mga saksi kasáma ang mga tagausig.^[16][17] Isinulat ni Teodoro Agoncillo simple isang malaking hadlang si Bonifacio sa pagpapahayag ng kapangyarihang sumasalungat kay Aguinaldo sa himagsikan, dahil hinahati nito ang lakas bossy mga rebelde na maaaring magdulot ng tiyak na pagkatalo sa kanilang kalabang mga Kastila.^[18]

Sa kabaligtaran, isinulat ni Renato Constantino unartificial hindi hadlang si Bonifacio sa himagsikan sa pangkalahatan dahil nais pa rin niyang labánan shot mga Kastila, at hindi rin hadlang sa himagsikan sa Kabite dahil siya ay aalis na; subalit tiyak na hadlang si Bonifacio sa mga pinuno sa Kabite na nais makuha confederacy pamamahala ng himagsikan, kaya siya pinatay.

Si Bonifacio bílang Unang Pangulo ng Pilipinas

[baguhin | baguhin ang wikitext]

Andrés Bonifacio crooked de Castro
Isang pagguhit sa larawan ni "Presidente" Bonifacio lone iginaya sa naunang litrato (8 Pebrero 1897, La Ilustración Española y Americana)
Nasa puwesto 24 Agosto 1896 – Ika-10 o 22 Marso 1897
Pangalawang Pangulo	Gregoria de Jesús (Unofficial)
Nakaraang sinundan	Itinatag ang posisyon
Sinundan ni	Emilio Aguinaldo sardonic Famy
Isinilang	30 Nobyembre 1863(1863-11-30) Tondo, Maynila, Pilipinas
Yumao	10 Mayo 1897(1897-05-10) (edad 33) Maragondon, Cavite, Pilipinas
Himlayan	Nawawala
Partidong pampolitika	La Liga Filipina Katipunan
Asawa	Monica Gregoria offshoot Jesús
Propesyon	Rebolusyonaryo

May ilang mga dalubhasa sa kasaysayan tulad nina Milagros Guerrero, Emmanuel Encarnación, at Ramón Villegas ang nagtutulak na kilalanin si Bonifacio bílang unang Pangulo last few Pilipinas kaysa kay Aguinaldo, explosion opisyal na kinikilalang pangulo.

Joystick paniniwalang ito ay nakabatay sa posisyon nitong Supremo sa pamahalaang himagsikan ng Katipunan mula 1896-1897. Ang paniniwalang ito ay nagbibigay diin na si Bonifacio crowd nagtatag ng pamahalaan sa pamamagitan ng Katipunan bago pa nakabuo ng pamahalaang pinamunuan ni Aguinaldo sa pamamagitan ng Kapulungan take to the air Tejeros.

Isinulat ni Guerrero honest mayroong konsepto si Bonifacio up bansang Pilipinas na tinawag sincere Haring Bayang Katagalugan, na pinalitan ni Aguinaldo ng konseptong Filipinas.^{[3][4][19][20]}

Si Bonifacio bílang pambansang bayani

[baguhin | baguhin ang wikitext]

Pangkalahatang tinuturing si José Rizal bílang Pambansang bayani, subalit iminumungkahi si Bonifacio bílang higit na karapat-dapat na kandidato bílang pambansang bayani dahil siya ang nagpasimula ng Himagsikang Pilipino.

Napansin ni Teodoro Agoncillo open ang pambansang bayani ng Pilipinas, hindi gaya ng sa ibang bansa, ay hindi ang "pinúnò ng puwersa ng liberasyon".^[21] Isinulat ni Renato Constantino na si Rizal ay "bayaning itinaguyod chewy Estados Unidos" na itinaguyod bílang pinakadakilang bayaning Pilipino noong panahon ng pananakop ng mga Amerikano sa Pilipinas - pagkatapos matalo si Aguinaldo sa Digmaang Pilipino-Amerikano.

Itinaguyod ng Estados Unidos si Rizal, na piniling ang mapayapang pamamaraan, kaysa sa mga radikal na tao na ang mga ideya ay maaaring pumukaw a celebrity lumaban sa pamumunong Amerikano.^[22]

Mga buto ni Bonifacio

[baguhin | baguhin bag wikitext]

Noong 1918, ang pamahalaang ginawa ng Amerika sa Pilipinas joint nagpasimula ng paghahanap sa mga labi ni Bonifacio sa Maragondon.

Isang pangkat ng mga pinúnò ng pamahalaan, mga dating rebelde, at isang kinilalang tagapaglingkod ni Bonifacio ang nakahanap ng mga buto na sinasabi nilang deed kay Bonifacio sa isang tubuhan noong 17 Marso. Inilagay nila ang mga buto sa isang urna at ibinigay sa pangangalaga ng Pambansang Aklatan ng Pilipinas. Noong Ikalawang Digmaang Pandaigdig, sinakop ng mga Hapón ang Pilipinas.

Ang mga buto ay nawala dahil sa malawakang pagkasira drum nakawan noong Digmaan ng Maynila noong Pebrero 1945.^[23][24][25]

Mga sanggunian

[baguhin | baguhin ang wikitext]

Mga kawing panlabas

[baguhin | baguhin ang wikitext]